Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü, bünyesindeki laboratuvar ile ülkemizdeki Arkeometri ve Alan Arkeolojisi laboratuvarlarına sahip ilk enstitüsü statüsünde.

Bilim Kurulu’nun önerileri doğrultusunda tamamlanarak kullanıma hazır hâle gelen ve cihaz alımları tamamlanan arkeometri laboratuvarı, aynı zamanda arkeometrik araştırmalarda analitik tekniklerin öğretilmesini destekleyecek bir merkez olacak.

Laboratuvarın, nitelikli bilimsel araştırmaları yürütmesinin yanı sıra restorasyon ve konservasyon birimleriyle çalışarak mevcut altyapıya katkıda bulunması da amaçlanıyor. Laboratuvar içerisinde yer alan, alan arkeolojisi birimi (field archaeology) ise arkeolojik saha çalışmalarına önemli destekler sağlayacak.

Arkeolojik kazılardan elde edilen örneklerin yurt içinde analiz edilmesini sağlamak üzere tasarlanan Arkeometri Laboratuvarı, arkeometrik yayınlarla da Türk Arkeolojisini destekleyen ‘yol gösterici’ bir kurum olacak.

Arkeometri Laboratuvarı’nın üstlendiği temel görevler ise şöyle sıralanıyor:

• Türkiye’de arkeometri ve koruma alanında hizmet veren diğer ilgili laboratuvarları ve kurumları birbirine bağlayan bir merkez olarak hareket etmek, arkeometrik analizler yapan diğer kurumlarla irtibatta olmak ve bir iletişim ağı oluşturarak Türkiye için analiz alt yapısı içeren çerim içi veri tabanı hazırlamak ve analiz talep eden arkeolog ve araştırmacıları mevcut opsiyonlar konusunda bilgilendirmek;
• Yakın bölgedeki arkeologlar, konservatörler, mimarlar, restorasyon uzmanları, araştırmacılar, diğer ilgili bilim insanları ve öğrenciler için laboratuvar teknikleri ve analitik prosedürler hakkında önerilerde bulunan, metodoloji oluşturan bir merkez hâline gelmek;
• Arkeolojik çalışmalarda ve kültürel miras yönetiminde analizleri tanıtmak, genişletmek ve gelecek nesiller için ‘gelenek oluşturmak’ amacıyla arkeometrik teknikler konusunda öğrencilere ve araştırmacılara eğitimler vermek;
• Arkeolojik analiz ve koruma uygulamalarında laboratuvar teknikleri ile koruma ve restorasyon müdahalelerinde müzelere ve kazılar daire başkanlıklarına önerilerde bulunmak, arkeolojik örneklerin analiziyle ilgili yurt dışı izinleri için önemli bir danışma kanalı olmak;
• Buluntu depolarını hem dijital hem de maddi bir arkeolojik bilgi arşivi olarak derleyerek kültürel mirasın korunmasına destek olmak;
• Arkeometri Laboratuvarı’nın bünyesinde yer alan X-ışınları Difraksiyonu, X-ışınları Floresans Spektrometresi, Taramalı Elektron Mikroskobu dâhil tüm cihazların kullanımı, bakımı ve koordinasyonunu gerçekleştirmek;
• Analiz taleplerini hizmet ölçümleri çerçevesinde zamanında yapmak;
• Yapılan analizlerle ilgili ulusal ve uluslararası dergilerde bilimsel yayınlar çıkartarak Enstitü laboratuvarını akredite bir arkeometri merkezi hâline getirmek;
• Türkiye ve yurt dışından gelen lisans ve lisansüstü öğrencileri, doktora sonrası araştırma görevlileri ve ziyaretçi araştırmacılara, etütlük örnekler üzerinde enstrümantasyon ve analizlerin değerlendirilmesi hususlarında eğitim vermek;
• Dış destekli projelere başvurup araştırma projeleri yürütmek;
• Arkeometri temalı lisans ya da lisansüstü tez çalışmalarında öğrencilere destek vermek, gerektiğinde eş danışmanlık görevi üstlenmek;
• Enstitü laboratuvarında cihazlar, arkeometri ve konservasyon üzerine atölye çalışmaları yürütmek;
• Laboratuvarı daha kapsamlı hâle getirmek için cihaz repertuvarını genişletmeye ön ayak olmak.

Arkeometri Laboratuvarı ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için lütfen BURAYA TIKLAYIN.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ortaklığında, Avrupa Komisyonu desteğiyle Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği’nin birlikte finanse ettiği Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü için hazırlık çalışmaları tamamlandı.

Enstitü, 1898 yılından bu yana Anadolu’da faaliyet gösteren yabancı misyonlara ait sekiz arkeoloji enstitüsünün yanında ‘ilk millî arkeoloji enstitüsü’ olma özelliğini taşıyor.

Türk ve İslam arkeolojisi odağında faaliyet gösterecek Enstitü’nün temel amacı; ülkemizde ve kültürel, tarihi bağlarımız olan dünyanın diğer bölgelerinde insanlığın ortak birikim ve değerlerini esas alarak arkeoloji ve kültürel miras konusunda bilimsel araştırmalar yapmak ve benzer araştırmaları çeşitli yöntemlerle teşvik etmek olarak özetleniyor.

2014 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Başkanı Fatma Şahin’in ilk adımı atmasıyla başlayan Enstitü hazırlıklarında sona yaklaşıldı. Avrupa Birliği ile yürütülen görüşmeler sonunda projelendirilen Gaziantep merkezli Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü’nün ardında, yedi yıl süren bilimsel çalışmalar ile Türkiye ve Avrupa’dan 430 kültür, sanat, bilim insanının yanı sıra bürokratların ve teknik uzmanların da katkıları var.

Aralık 2018’de başlayan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü projesi; merkez görevi görecek Gaziantep’teki tarihi Kendirli Kompleksi’nin (Kendirli Kilisesi ve Latin Okulu) restorasyonu ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Hale Ural ve Hakan Tanrıöver’in koordinasyonundaki teknik destek ekipleriyle kuruluş çalışmaları olmak üzere iki alanda yürütüldü. Restorasyonu 2020 yılında tamamlanan Kendirli Kompleksi, Enstitü merkezi, Arkeoloji İhtisas Kütüphanesi ve etkinlik alanlarının yanı sıra Arkeometri Laboratuvarı’na da ev sahipliği yapıyor. Enstitü, Arkeometri Laboratuvarı ile Türkiye’nin ‘saha yönetimi’ laboratuvarına sahip ilk enstitüsü özelliğini taşıyor.

Öte yandan, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Cumhuriyet ve Osmanlı arşivlerindeki 1 milyon 500 bine yakın belgenin taranmasıyla ilk Dijital Arkeoloji Arşivi oluşturuldu. Dijital Arşiv, dünyanın önemli arkeoloji enstitülerinin veri tabanlarıyla uyumlu bir sisteme sahip.

Enstitü’nün kuruluşu sırasında pek çok farklı alandaki çalışmalar, konunun uzmanları tarafından yürütüldü. Kütüphane, Dijital Arşiv, Arkeometri Laboratuvarı’nın yanı sıra arkeoloji alanına yoğunlaşan Yayınlar, bilimsel Hakemli Dergi, Eğitim Programları, Burs ve Destek Programları ile Yasa, yönerge ve yönetmelik hazırlıkları da tamamlandı.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ana faydalanıcı, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin ise yan faydalanıcı olarak yer aldığı ve Avrupa Birliği destekleriyle hayata geçen projeyle, ülkemizde yıllardır dile getirilen bir eksiklik tamamlanarak hem geleceğin bilim insanlarına ve çalışmalarına ışık tutulması hem de geniş halk kesimlerinin arkeoloji ve kültürel miras konularında farkındalık kazanması hedefleniyor.